Fizioterapiyada bir çox prosedur xəstəliklərin müalicəsi, reabilitasiya və profilaktika məqsədilə istifadə olunur. Bu prosedurlar ağrının azaldılması, qan dövranının yaxşılaşdırılması, əzələ tonusunun normallaşdırılması və toxumaların bərpasına kömək edir.

Fizioterapiyada istifadə olunan əsas prosedurlar:

1. Elektroterapiya

Elektrik cərəyanlarının köməyi ilə müalicə üsullarıdır.

• Galvanizasiya – Daimi elektrik cərəyanı ilə toxumalara təsir göstərir.
• Elektroforez – Dərmanların dəri və ya selikli qişa vasitəsilə elektrik cərəyanı ilə orqanizmə yeridilməsi.
• TENS (Transkutan Elektrik Sinir Stimulyasiyası) – Ağrıkəsici təsir üçün istifadə olunur.
• İnterferens cərəyanları – Dərin toxumalarda qan dövranını yaxşılaşdırmaq üçün tətbiq edilir.

2. Ultrasəs terapiyası

• Səs dalğaları ilə dərin toxumalara təsir edir.
• Ağrıkəsici, iltihabəleyhinə və reabilitasiyaedici təsiri var.
• Əzələ və oynaq problemlərində geniş istifadə olunur.

3. Lazer terapiyası

• Aşağı intensivlikli lazer şüaları vasitəsilə toxumalara təsir göstərir.
• İltihabı azaldır, toxuma bərpasını sürətləndirir.
• Nevrologiya, ortopediya və dermatologiyada tətbiq edilir.

4. Magnetoterapiya

• Maqnit sahəsi vasitəsilə qan dövranını və hüceyrələrin fəaliyyətini stimullaşdırır.
• Sümük və oynaqların regenerasiyasını sürətləndirir.

5. Şüa terapiyası (İşıq terapiyası)

• Ultrabənövşəyi (UV) şüalar – İltihabəleyhinə və bakterisid təsir göstərir.
• İnfraqırmızı (IR) şüalar – Dərin toxumalara istilik ötürərək qan dövranını artırır və ağrını azaldır.

6. Termoterapiya (İstilik terapiyası)

• Parafin və ozokerit tətbiqi – Dərin istilik effekti ilə əzələ və oynaqlara müsbət təsir göstərir.
• İstilik kompresləri və tərkibli vannalar – Qan dövranını artırır və spazmı aradan qaldırır.

7. Krioterapiya (Soyuq terapiya)

• Azot və ya buz vasitəsilə dəriyə və dərin toxumalara soyuq təsir edilir.
• Şişkinliyi və iltihabı azaldır, ağrıkəsici təsir göstərir.

8. Hidroterapiya (Su terapiyası)

• Mineral vannalar – Müxtəlif minerallarla zəngin su vasitəsilə orqanizmə təsir göstərir.
• Kontrast duş – Qan dövranını və immuniteti gücləndirir.

9. Manuel terapiya və masaj

• Əzələ spazmlarını aradan qaldırır, qan dövranını artırır.
• İdman zədələrində və ortopedik problemlərdə geniş istifadə olunur.

10. Şok dalğa terapiyası

• Yüksək enerjili akustik dalğalar vasitəsilə toxumalara təsir edir.
• Sümük və vətər problemlərinin müalicəsində istifadə olunur.

Bu prosedurlar həkim göstərişi ilə fərdi yanaşma əsasında tətbiq edilir və xəstənin vəziyyətinə uyğun seçilir.

Ultrasəs – Fonoforez (və ya ultrafonoforez)

Fonoforez (və ya ultrafonoforez) – fizioterapiyada istifadə olunan bir prosedurdur, burada dərman maddələri ultrasəs dalğaları vasitəsilə dəriyə yeridilir. Bu metod həm ultrasəs terapiyasının, həm də dərman müalicəsinin faydalarını birləşdirir.

Fonoforezin əsas faydaları:

1. Dərman maddələrinin daha dərin toxumalara çatdırılması

• Adi məlhəm və ya gellərlə müqayisədə, ultrasəs vasitəsilə dərmanlar dəriyə daha dərindən nüfuz edir.
• Bu, xüsusilə oynaqlar, əzələlər və vətərlər üçün effektivdir.

2. Ağrını azaldır

• İltihabı və toxuma şişkinliyini azaldaraq ağrını yüngülləşdirir.
• Revmatizm, artrit, osteoxondroz və digər oynaq xəstəliklərində geniş istifadə olunur.

3. Qan dövranını və maddələr mübadiləsini sürətləndirir

• Yüksək tezlikli ultrasəs dalğaları damarları genişləndirərək qan axınını artırır.
• Bu, toxumaların oksigen və qida maddələri ilə daha yaxşı təmin olunmasına kömək edir.

4. İltihabəleyhinə təsir göstərir

• Xroniki və kəskin iltihab proseslərinin müalicəsində effektlidir.
• İdman zədələri, bursit, tendinit və digər iltihabi xəstəliklərdə istifadə olunur.

5. Toxuma regenerasiyasını sürətləndirir

• Hüceyrə bərpasını və kollagen istehsalını artırır.
• Yara, çapıq toxuması və dəri problemlərinin müalicəsində kömək edir.

6. Əzələ və toxuma spazmlarını azaldır

• Ultrasəs dalğaları əzələ gərginliyini aradan qaldıraraq rahatlama effekti yaradır.
• Nevralgiya və miozit kimi xəstəliklərin müalicəsində tətbiq edilir.

Fonoforez hansı xəstəliklərdə istifadə olunur?

• Osteoxondroz və digər degenerativ oynaq xəstəlikləri
• Əzələ və vətər zədələri (tendinit, bursit)
• Artrit və revmatizm
• Yara və çapıqların müalicəsi
• Sinir iltihabları (nevrit, radikulit)
• Dermatoloji problemlər (ekzema, psoriaz)

Fonoforezdə istifadə olunan dərmanlar:

• Hidrokortizon – İltihab və allergik reaksiyaları azaldır.
• Lidokain – Ağrıkəsici təsir göstərir.
• Troxevasin və ya heparin məlhəmi – Qan dövranını yaxşılaşdırır və şişkinliyi azaldır.
• Vitamin kompleksləri və antioksidantlar – Dərinin bərpasını sürətləndirir.

Bu prosedur fərdi olaraq həkim-fizioterapevt tərəfindən təyin edilir və dərman seçimi xəstənin vəziyyətinə uyğun aparılır.

HİLT (Lazer Terapiyasının) Fizioterapiyada Faydaları

HİLT (High-Intensity Laser) terapiyası – yüksək intensivlikli lazer şüaları vasitəsilə toxumalara dərin təsir göstərən fizioterapiya metodudur. Bu terapiya ənənəvi aşağı intensivlikli lazer müalicəsi ilə müqayisədə daha güclü təsir göstərir və daha dərin toxumalara nüfuz edə bilir.

HİLT (Lazer Terapiyasının) Əsas Faydaları:

1. Güclü ağrıkəsici təsir

• Lazer şüaları sinir uclarına təsir edərək ağrı siqnallarını azaldır.
• Xroniki ağrılar, artrit, bel və boyun osteoxondrozu, nevralgiya kimi problemlərdə effektivdir.

2. Qan dövranını və maddələr mübadiləsini yaxşılaşdırır

• Damarları genişləndirərək qan axınını artırır.
• Oksigen və qida maddələrinin toxumalara çatdırılmasını sürətləndirir.

3. İltihabı azaldır və toxuma regenerasiyasını sürətləndirir

• Lazer şüaları iltihabəleyhinə təsir göstərir, şişkinliyi və ödemi azaldır.
• Sümük və oynaq problemlərində, idman zədələrində və travmalardan sonra bərpa prosesini sürətləndirir.

4. Əzələ spazmlarını aradan qaldırır

• Əzələləri rahatladır, spazmları azaldır və elastikliyi artırır.
• Fibromialgiya və miozit kimi əzələ problemlərində istifadə olunur.

5. Dərin toxumalara təsir edir

• Adi lazer terapiyalarından fərqli olaraq, HİL lazer şüaları 4-10 sm dərinliyə qədər nüfuz edə bilir.
• Bu, xüsusilə oynaq və vətər problemlərinin müalicəsində üstünlük qazandırır.

6. Sürətli effekt və qısa müalicə müddəti

• Seanslar adətən 5-15 dəqiqə çəkir.
• Bir neçə prosedurdan sonra ağrının və iltihabın azalması müşahidə olunur.

HİLT (Lazer Terapiyası) Hansı Xəstəliklərdə İstifadə Olunur?

✅ Osteoxondroz və onurğa problemləri
✅ Artrit, artroz və revmatizmal xəstəliklər
✅ Əzələ və vətər zədələri (tendinit, bursit)
✅ Nevralgiya və radikulit
✅ İdman travmaları və yumşaq toxuma zədələri
✅ Dəri problemləri və çapıqların müalicəsi
✅ Postoperativ bərpa və reabilitasiya

Əks Göstərişlər (Kimlərə Olmaz?)

⚠️ Onkoloji xəstəliklər
⚠️ Hamiləlik dövrü
⚠️ Epilepsiya
⚠️ Aktiv infeksiyalar və qızdırmalı vəziyyətlər
⚠️ Qan xəstəlikləri

HİLT (lazer terapiyası) ağrısız və qeyri-invaziv bir müalicə üsulu olduğu üçün geniş tətbiq edilir.

Zərbə Dalğa Terapiyasının (Şok Dalğa Terapiyası) Fizioterapiyada Faydaları

Zərbə dalğa terapiyası (Shock Wave Therapy – SWT) – yüksək enerjili akustik dalğalar vasitəsilə toxumalara təsir edən müasir fizioterapiya metodudur. Bu terapiya, xüsusilə əzələ-skelet sistemi xəstəlikləri, idman travmaları və kroniki ağrılar üçün effektiv müalicə üsulu hesab edilir.

Zərbə Dalğa Terapiyasının Əsas Faydaları:

1. Ağrıkəsici təsir göstərir

• Akustik dalğalar sinir uclarını stimullaşdıraraq ağrı siqnallarını azaldır.
• Xroniki ağrıları, xüsusilə tendinit, bel və boyun ağrıları, daban tikanı (plantar fasiit) kimi problemləri yüngülləşdirir.

2. Qan dövranını artırır

• Zədələnmiş bölgədə mikrosirkulyasiyanı yaxşılaşdırır, toxumaların oksigen və qida maddələri ilə təmin olunmasına kömək edir.
• Bu təsir nəticəsində bərpa prosesi sürətlənir.

3. Əzələ və vətərlərdə regenerasiyanı sürətləndirir

• Sümük, əzələ və vətər toxumalarının bərpasını aktivləşdirir.
• Zədələnmiş hüceyrələrin yenilənməsinə kömək edir.

4. Kalsifikasiya olunmuş toxumaları parçalayır

• Kalsifikasiya olunmuş vətərlər və sümük çıxıntıları (məsələn, daban tikanı) kimi problemlərdə təsirlidir.
• Kalsium yığılmalarını parçalayaraq onları orqanizmdən xaric edir.

5. Toxumalarda elastikliyi artırır və spazmı aradan qaldırır

• Əzələ spazmlarını azaldır və miofascial gərginlik sindromu zamanı rahatlama effekti yaradır.
• Oynaq hərəkətliliyini artırır.

Zərbə Dalğa Terapiyası Hansı Xəstəliklərdə İstifadə Olunur?

✅ Daban tikanı (Plantar fasiit)
✅ Tendinit və tendinoz (Vətər iltihabı)
✅ Epikondilit (Tennisçi və Qolfçu dirsəyi)
✅ Osteoxondroz və fəqərəarası disklərin degenerativ xəstəlikləri
✅ İdman travmaları (əzələ və vətər zədələri, bağ yırtıqları)
✅ Kalsifikasiya olunmuş çiyin sindromu
✅ Bel və boyun ağrıları
✅ Sümük sınıqlarının gecikmiş bitişməsi

Terapiyanın Xüsusiyyətləri və Kurs Müddəti

• Seans müddəti: 5-15 dəqiqə
• Kurs: 3-5 seans (həftədə 1-2 dəfə)
• Təsiri: İlk prosedurlardan sonra ağrının azalması müşahidə olunur.

Əks Göstərişlər (Kimlər Üçün Uyğun Deyil?)

⚠️ Onkoloji xəstəliklər
⚠️ Hamiləlik dövrü
⚠️ Qanaxma və qan laxtalanma pozğunluqları
⚠️ Aktiv infeksiyalar və iltihabi proseslər
⚠️ Süni oynaq implantları olan xəstələr

Zərbə dalğa terapiyası qeyri-invaziv və təhlükəsiz müalicə üsulu hesab edilir.

TENS Elektroterapiyanın Fizioterapiyada Faydaları

TENS (Transkutan Elektrik Sinir Stimulyasiyası) – aşağı gərginlikli elektrik impulsları vasitəsilə sinir uclarına təsir edərək ağrını azaltmağa yönəlmiş fizioterapiya metodudur. Bu prosedur ağrıkəsici və reabilitasiya məqsədilə geniş istifadə olunur.

---

TENS Elektroterapiyasının Əsas Faydaları:

1. Ağrını Azaldır

• Elektrik impulsları sinir uclarını stimullaşdıraraq ağrı siqnallarının beyinə çatmasını bloklayır.
• Xroniki və kəskin ağrı sindromlarında (bel, boyun, oynaq və əzələ ağrıları) effektlidir.

2. Endorfinlərin (Təbii Ağrıkəsicilərin) İstehsalını Artırır

• TENS terapiyası endorfin və enkefalin kimi təbii ağrıkəsici hormonların ifrazını artırır.
• Bu, orqanizmin özünün ağrıkəsici mexanizmini aktivləşdirir.

3. Əzələ Gərginliyini və Spazmı Azaldır

• Əzələlərdə rahatlama və gərginliyin azalmasına kömək edir.
• Fibromialgiya, miozit və sinir sıxılması sindromlarında istifadə olunur.

4. Qan Dövranını Yaxşılaşdırır

• Mikrosirkulyasiyanı artıraraq toxumaların daha yaxşı oksigen və qida maddələri ilə təmin olunmasını təmin edir.
• Bu, travmalardan və əməliyyatlardan sonra bərpa prosesini sürətləndirir.

5. Sinir Sisteminə Müsbət Təsir Edir

• Nevropatiya, radikulit və sinir zədələnmələri zamanı sinir impulslarının bərpasına kömək edir.
• Diabetik və postoperativ nevropatiyalarda istifadə olunur.

6. Dərmanlara Alternativ və ya Dəstəkdir

• Ağrıkəsici dərmanlardan asılılığı azaltmağa kömək edir.
• Xüsusilə xroniki ağrısı olan, lakin dərmanlardan yan təsir görən xəstələr üçün uyğundur.

---

TENS Elektroterapiyası Hansı Xəstəliklərdə İstifadə Olunur?

✅ Osteoxondroz və fəqərəarası disk yırtığı
✅ Artrit, artroz və oynaq ağrıları
✅ Boyun, bel və bel-omaq nahiyəsindəki ağrılar
✅ Nevralgiya və nevropatiyalar
✅ Fibromialgiya və əzələ spazmları
✅ İdman zədələri və travmalardan sonra reabilitasiya
✅ Diabetik sinir zədələnmələri (diabetik polinevropatiya)
✅ Doğuşdan sonra və ginekoloji problemlərdə ağrıların azaldılması

---

TENS Terapiyanın Xüsusiyyətləri və Kurs Müddəti

• Seans müddəti: 15-40 dəqiqə
• Kurs: 5-15 seans (həkim göstərişinə əsasən)
• Effekt: İlk prosedurlardan sonra ağrının azalması müşahidə olunur.

---

Əks Göstərişlər (Kimlər Üçün Uyğun Deyil?)

⚠️ Kardiostimulyatoru (süni ürək ritm tənzimləyicisi) olanlar
⚠️ Epilepsiya və ağır sinir sistemi xəstəlikləri
⚠️ Onkoloji xəstəliklər (şişlər olan nahiyəyə tətbiq olunmaz)
⚠️ Hamiləlik (qarın və bel nahiyəsində tətbiq olunmaz)
⚠️ Dərinin açıq yaraları və ya iltihablı nahiyələrə tətbiq edilməz

TENS terapiyası ağrısız, qeyri-invaziv və dərmansız bir müalicə üsuludur.

Hotmaqner Prosedurunun Fizioterapiyada Faydaları

Hotmaqner terapiyası – magnetoterapiyanın bir növüdür və yüksək intensivlikli elektromaqnit dalğaları vasitəsilə toxumalara təsir göstərən fizioterapiya prosedurudur. Bu metod ağrıkəsici, iltihabəleyhinə və reabilitasiyaedici təsiri ilə tanınır və müxtəlif əzələ-skelet sistemi, nevroloji və qan-damar xəstəliklərində geniş istifadə olunur.

Hotmaqner Terapiyasının Əsas Faydaları:

1. Ağrını Azaldır

• Elektromaqnit dalğaları sinir uclarına təsir edərək ağrı siqnallarını bloklayır.
• Osteoxondroz, artrit, revmatizm və oynaq ağrıları zamanı effektivdir.

2. Qan Dövranını Yaxşılaşdırır

• Damarların genişlənməsinə kömək edərək qan axınını artırır.
• Toxumalara daha çox oksigen və qida maddələrinin çatmasını təmin edir.
• Varikoz, qan dövranı pozğunluqları və diabetik ayaq sindromunda istifadə olunur.

3. İltihabı və Şişkinliyi Azaldır

• Xroniki və kəskin iltihabi proseslərin qarşısını alır.
• Bursit, tendinit və artrit kimi iltihablı xəstəliklərdə müsbət təsir göstərir.

4. Sümük və Toxuma Bərpasını Sürətləndirir

• Sümük regenerasiyasını (bərpasını) sürətləndirir və sınıqların bitişmə müddətini qısaldır.
• Osteoporoz və sümük əriməsi olan xəstələr üçün faydalıdır.

5. Əzələ Gərginliyini və Spazmı Azaldır

• Miozit, əzələ spazmları və fibromialgiya kimi xəstəliklərdə əzələ rahatlığını təmin edir.
• İdman zədələri və gərginlik sindromlarında geniş istifadə olunur.

6. Sinir Sisteminə Müsbət Təsir Göstərir

• Nevropatiya, radikulit və sinir sıxılması sindromlarında sinir funksiyasını yaxşılaşdırır.
• Stressi və sinir gərginliyini azaldır.

Hotmaqner Terapiyası Hansı Xəstəliklərdə İstifadə Olunur?

✅ Osteoxondroz və fəqərəarası disk problemləri
✅ Artrit, artroz və revmatizmal xəstəliklər
✅ Əzələ və vətər zədələri (tendinit, bursit, fibromialgiya)
✅ Bel və boyun ağrıları
✅ Sinir zədələnmələri və radikulit
✅ Varikoz və qan dövranı pozğunluqları
✅ Şəkərli diabetə bağlı sinir və damar problemləri
✅ Sümük sınıqları və osteoporoz

Terapiyanın Xüsusiyyətləri və Kurs Müddəti

• Seans müddəti: 15-30 dəqiqə
• Kurs: 5-15 seans (həkim göstərişinə əsasən)
• Effekt: İlk prosedurlardan sonra ağrının və iltihabın azalması müşahidə olunur.

Əks Göstərişlər (Kimlər Üçün Uyğun Deyil?)

⚠️ Kardiostimulyatoru olanlar (süni ürək ritm tənzimləyicisi)
⚠️ Onkoloji xəstəliklər (şiş olan nahiyəyə tətbiq edilmir)
⚠️ Hamiləlik dövrü
⚠️ Epilepsiya və sinir sistemi xəstəlikləri
⚠️ Ağır ürək-damar xəstəlikləri (infarkt, hipertoniya)
⚠️ Qanaxma və laxtalanma pozğunluqları

Hotmaqner terapiyası tamamilə ağrısız və qeyri-invaziv müalicə üsuludur.

İnfraqırmızı Şüanın Fizioterapiyada Faydaları

İnfraqırmızı şüalar (IR şüaları) – elektromaqnit spektrinin bir hissəsi olan və dalğa uzunluğu görünən işıqdan daha uzun olan şüalardır. Bu şüalar fizioterapiyada istilik terapiyasının tətbiqinə əsaslanır və müxtəlif sağlamlıq problemlərinin müalicəsində istifadə olunur. İnfraqırmızı şüalar toxumalara dərin nüfuz edə bildiyi üçün, xüsusən ağrıların azaldılması və bərpa proseslərinin sürətləndirilməsi üçün faydalıdır.

İnfraqırmızı Şüanın Fizioterapiyada Əsas Faydaları

1. Ağrını Azaldır

• İnfraqırmızı şüalar sinir uclarını stimullaşdıraraq ağrı hissini azaldır.
• Xroniki ağrılar, xüsusən bel, boyun ağrıları, osteoartrit, artrit və idman zədələri zamanı effektlidir.

2. Toxumaların İstiliyi Artırır

• İnfraqırmızı şüalar, dərin toxumalara nüfuz edərək orqanizmin istiliyini artırır.
• Kas gərginliyini və əzələ spazmlarını azaldır, əzələlərdə rahatlıq yaradır.

3. Qan Dövranını Yaxşılaşdırır

• Şüaların mikrorizervləri genişləndirməsi nəticəsində qan dövranını artırır.
• Bu da toksinlərin atılmasına, hüceyrə bərpasına və oksigenlə daha yaxşı təmin edilməyə kömək edir.

4. İltihabı Azaldır

• İnfraqırmızı şüalar, iltihablı toxumalara dərin təsir göstərir və iltihab prosesini azaldır.
• Bursit, tendinit və artrit kimi xəstəliklərdə iltihabın və şişkinliyin azaldılması üçün istifadə olunur.

5. Toxuma Regenerasiyasını Sürətləndirir

• Şüalar hüceyrələrin yenilənmə və bərpa prosesini stimullaşdırır.
• Sümük qırıqları, əməliyyatlardan sonra toxuma bərpası və yara sağalması kimi hallarda faydalıdır.

6. Spazm və Gərginliyi Azaldır

• Kaslarda gərginlik və spazmları azaldır, hərəkətliliyi artırır.
• Miofascial ağrı sindromu və digər əzələ spazmları ilə bağlı problemlər üçün effektivdir.

7. Oksigenlə təminatı artırır

• İnfraqırmızı şüalar toxumalarda oksigenlə təminatın yaxşılaşdırılmasına səbəb olur, beləliklə bərpa prosesləri sürətlənir.

İnfraqırmızı Şüanın Hansı Xəstəliklərdə İstifadəsi Uyğundur?

✅ Artrit və artroz
✅ Osteoxondroz və bel ağrıları
✅ İdman zədələri və əzələ travmaları
✅ Sinir sıxılması və nevropatiyalar
✅ Tendinit, bursit və digər iltihabi xəstəliklər
✅ Fibromialgiya və kas gərginliyi
✅ Yara sağalması və postoperativ bərpa
✅ Dəri problemləri və qan dövranı pozğunluqları

İnfraqırmızı Şüaların Tətbiq Xüsusiyyətləri və Müddəti

• Seans müddəti: 15-20 dəqiqə
• Kurs: 5-15 seans (həkim göstərişinə əsasən)
• Effekt: İlk seanslardan sonra ağrının azalması və əzələ rahatlaması müşahidə olunur.

Əks Göstərişlər (Kimlər Üçün Uyğun Deyil?)

⚠️ Hamiləlik dövrü (qarın nahiyəsinə tətbiq edilməməlidir)
⚠️ Ağır ürək xəstəlikləri (infarkt və ya hipertoniya)
⚠️ Qanaxma və laxtalanma pozğunluqları
⚠️ Xərçəng xəstəlikləri (şiş olan nahiyəyə tətbiq edilməz)
⚠️ Aktiv infeksiyalar və iltihabi vəziyyətlər
⚠️ Süni orqan və implanta olan xəstələr

İnfraqırmızı şüalar qeyri-invaziv, ağrısız və rahat bir müalicə metodudur.