Osteoxondroz, onurğa sütununun və onun ətraf strukturlarının (məsələn, onurğaarası disklər, bağlar və qığırdaqlar) degenerativ-distrofik dəyişiklikləri ilə xarakterizə olunan xroniki bir xəstəlikdir. Bu xəstəlik zamanı onurğaarası disklər elastikliyini və funksionallığını itirir, nəticədə onurğa sütunu strukturunda problemlər yaranır.
Osteoxondrozun səbəbləri:
- Hərəkətsiz həyat tərzi – Fiziki aktivliyin azlığı onurğa əzələlərinin zəifləməsinə və disklərin qidalanmasının pozulmasına səbəb ola bilər.
- Onurğaya həddindən artıq yük – Ağır əşyaların tez-tez qaldırılması və ya qeyri-düzgün oturma duruşu.
- Genetik meyillilik – Ailə üzvlərində osteoxondroz varsa, xəstəliyin yaranma riski artır.
- Travmalar – Onurğaya təsir edən zədələr, düşmələr və ya qəzalardan sonra inkişaf edə bilər.
- Yaşlanma – Yaş artdıqca onurğaarası disklərdə təbii olaraq elastiklik azalır.
Əsas simptomlar:
- Ağrı (boyun, kürək, bel nahiyəsində).
- Hərəkət zamanı sərtlik hissi.
- Əzələlərdə zəiflik və spazmlar.
- Əllərdə və ya ayaqlarda keyləşmə və ya qarışqa gəzmə hissi (sinir sıxılması zamanı).
- Baş gicəllənməsi və ya baş ağrısı (xüsusilə boyun osteoxondrozu zamanı).
Müalicə:
- Dərman müalicəsi – Ağrıkəsicilər, iltihabəleyhinə preparatlar, əzələ gevşədicilər.
- Fizioterapiya – Masaj, elektrik stimulyasiyası, maqnitoterapiya.
- Fiziki məşqlər – Müvafiq idman və onurğa üçün xüsusi hərəkətlər.
- Düzgün qidalanma – Onurğa sağlamlığını qorumaq üçün kalsium, vitamin D və digər faydalı maddələrlə zəngin qidalar.
- Cərrahiyyə (nadir hallarda) – Onurğa diskinin ciddi zədələnməsi və ya sinirlərin sıxılması zamanı tətbiq olunur.
Bu xəstəlik vaxtında müalicə olunmazsa, həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər. Ona görə də erkən diaqnoz və profilaktika çox vacibdir.
Osteoxondroz hansı nahiyələrə təsir edir ?
Osteoxondroz onurğanın müxtəlif bölgələrinə təsir edə bilər. Bu, xəstəliyin hansı nahiyədə yerləşdiyinə bağlı olaraq fərqli simptomlar və problemlər yaradır. Osteoxondroz əsasən üç bölgəyə təsir edir:
1. Boyun (Servikal) nahiyəsi
Servikal osteoxondroz boyun onurğalarına təsir edir və sinirləri, qan damarlarını sıxaraq müxtəlif simptomlar yarada bilər:
- Boyun ağrısı və sərtlik.
- Baş ağrısı (xüsusilə boyun arxasında).
- Baş gicəllənməsi və göz önündə qaralma (vertebrobazilyar arteriyaların sıxılması səbəbindən).
- Əllərdə və barmaqlarda keyləşmə və ya qarışqa gəzmə hissi.
- Qan təzyiqinin dəyişməsi.
2. Döş (Torakal) nahiyə
Torakal osteoxondroz döş onurğasına təsir edir və bu bölgədəki degenerativ dəyişikliklər nəticəsində aşağıdakı simptomlar yaranır:
- Kürək ağrısı, xüsusilə uzun müddət oturanda və ya hərəkətsiz qalanda.
- Sinədə ağrı və ya sıxılma hissi (ürək və ya ağciyər problemləri ilə qarışdırıla bilər).
- Dərin nəfəs almaqda çətinlik.
- Qarında və ya qabırğaaltı bölgədə ağrı (sinir sıxılması səbəbindən).
3. Bel (Lomber) nahiyəsi
Lomber osteoxondroz bel bölgəsinə təsir edir və aşağıdakı simptomlarla müşayiət oluna bilər:
- Bel ağrısı (xüsusilə oturanda, əyiləndə və ya ağır əşyalar qaldıranda).
- Ayaqlarda zəiflik, keyləşmə və ya qarışqa gəzmə hissi.
- Oturaq sinirin sıxılması (siyatik ağrısı) nəticəsində ayaqlara yayılan ağrılar.
- Hərəkət zamanı sərtlik və bel nahiyəsində gücsüzlük hissi.
Qeyd:
- Osteoxondroz bir bölgəyə təsir etdiyi kimi, bir neçə bölgədə də (məsələn, boyun və bel) eyni anda müşahidə oluna bilər.
- Bu xəstəlik inkişaf etdikcə yaxın toxumalara, o cümlədən əzələlərə, bağlara və hətta daxili orqanların funksiyasına təsir edə bilər (sinir sıxılması səbəbindən).
Müalicə və profilaktika osteoxondrozun fəsadlarının qarşısını almaq üçün çox vacibdir. Düzgün diaqnoz üçün həkimə müraciət etmək lazımdır.
Osteoxondroz ağrı verirmi ?
Bəli, osteoxondroz ağrı ilə müşayiət olunan bir xəstəlikdir. Bu ağrılar xəstəliyin mərhələsindən, təsirlənmiş nahiyədən və sinir sıxılmasının dərəcəsindən asılı olaraq dəyişir. Ağrı osteoxondrozun əsas simptomlarından biridir və müxtəlif formalarla özünü göstərə bilər.
Ağrı hansı səbəbdən yaranır?
Osteoxondroz zamanı onurğaarası disklər nazikləşir və funksionallığını itirir. Nəticədə:
- Sinir kökləri sıxılır – Bu, o bölgədə ağrı və ya həmin sinirə bağlı olan digər nahiyələrdə diskomfort yaradır.
- Əzələ spazmları – Onurğanın qeyri-sabitliyi nəticəsində əzələlər gərginləşir, bu da əlavə ağrılara səbəb olur.
- İltihab – Disklərin və ya ətraf toxumaların zədələnməsi iltihaba və ağrıya gətirib çıxarır.
Osteoxondrozun təsir etdiyi nahiyələrdə ağrılar:
1. Boyun (servikal osteoxondroz):
- Boyun bölgəsində daimi və ya kəskin ağrılar.
- Ağrılar başa, çiyinlərə və qollara yayıla bilər.
- Baş gicəllənməsi və baş ağrısı müşahidə oluna bilər.
2. Döş (torakal osteoxondroz):
- Kürəkdə və qabırğa arası bölgədə ağrılar.
- Sinədə sıxılma və ya “ürək ağrısı” kimi hisslər.
- Bəzən ağrı qarın nahiyəsinə yayıla bilər.
3. Bel (lomber osteoxondroz):
- Bel bölgəsində güclü ağrılar, xüsusilə oturanda və ya əyiləndə.
- Ağrılar ombalara, budlara və ayaqlara yayıla bilər (siyatik ağrılar).
- Uzun müddət hərəkətsiz qalanda ağrılar arta bilər.
Ağrının xüsusiyyətləri:
- Kəskin ağrı: Bəzən qəfil baş verə bilər, məsələn, ağır bir şey qaldıranda və ya onurğa sıxıldığı zaman.
- Xroniki ağrı: Zamanla davamlı olur və hərəkət məhdudiyyətləri yarada bilər.
- Yayılan ağrılar: Sinirlərin sıxılması səbəbindən ağrı təsirlənmiş nahiyədən uzaq bölgələrə də yayıla bilər (məsələn, boyun osteoxondrozu zamanı qollarda ağrı).
Ağrı ilə mübarizə üsulları:
- Dərmanlar: Ağrıkəsicilər, iltihabəleyhinə preparatlar, əzələ spazmını aradan qaldıran dərmanlar.
- Fizioterapiya: Masaj, manual terapiya, maqnitoterapiya.
- Fiziki məşqlər: Onurğanı gücləndirmək üçün xüsusi hərəkətlər.
- Düzgün oturma və duruş: Onurğanın düzgün mövqedə saxlanılması ağrının qarşısını alır.
- İstirahət: Kəskin ağrı zamanı hərəkəti məhdudlaşdırmaq və bədəni istirahət etdirmək vacibdir.
Ağrılar davam edirsə və ya pisləşirsə, həkimə müraciət etmək və müvafiq müalicəyə başlamaq vacibdir. Ertələnmiş müalicə fəsadların yaranmasına səbəb ola bilər.
