Spinal Stenoz (Kanal Darlığı) nədir ? Simptomları, növləri, səbəbləri…

Boyun ağrısı

Spinal stenoz onurğa kanalının daralması nəticəsində onurğa beyni və ya onurğa sinirlərinin sıxılması ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Bu daralma müxtəlif səbəblərdən yarana bilər və adətən orta və ya irəli yaşlı insanlarda rast gəlinir. Spinal stenoz daha çox bel (lomber) və boyun (servikal) nahiyələrində müşahidə olunur.

Spinal stenozun səbəbləri:

Degenerativ dəyişikliklər: Yaşla əlaqədar olaraq onurğada qığırdaq, disklər və bağlar degenerasiya edərək kanalda daralma yarada bilər.
Onurğa artriti: Osteoartrit və ya başqa artrit növləri nəticəsində sümük çıxıntıları (osteofitlər) yaranır, bu da kanalın daralmasına səbəb ola bilər.
Onurğaarası disklərin yırtığı: Diskin zədələnməsi və ya yırtılması kanal daxilində təzyiq yarada bilər.
Travmalar: Onurğa sütununda sınıqlar və ya çıxıqlar kanalın daralmasına gətirib çıxara bilər.
Anadangəlmə stenoz: Bəzi insanlar onurğa kanalının dar olması ilə doğulurlar.
Şişlər və ya infeksiyalar: Onurğa kanalı daxilində yaranan şişlər və ya infeksiyalar da daralma yarada bilər.

Spinal stenozun növləri:

Servikal stenoz: Boyun bölgəsində baş verir və əlamətləri onurğa beyninə və sinirlərə təsir edir.
Lomber stenoz: Bel bölgəsində yaranır və əsasən onurğa sinirlərinə təzyiq göstərir. Bu növ ən çox rast gəlinir.

Əlamətləri:

Spinal stenozun simptomları daralmanın yeri və dərəcəsindən asılı olaraq dəyişir:

Servikal stenoz (boyun nahiyəsi):

Boyun ağrısı və sərtlik.
Əllərdə və ya barmaqlarda keyləşmə və zəiflik.
Bəzən ayaqlarda zəiflik və gəzinti zamanı balanssızlıq.
Əsəb və ya sinir sıxılması nəticəsində baş gicəllənməsi.

Lomber stenoz (bel nahiyəsi):

Bel ağrısı.
Ayaqlarda və ombalarda uyuşma və ya zəiflik.
Ayaqlara yayılan ağrı (xüsusilə gəzinti zamanı artır, istirahətlə azalır).
Uzun müddət ayaq üstə qalanda və ya gəzdikdə diskomfort.
Siyatik sinirin sıxılması nəticəsində yaranan ağrılar.

Diaqnostika:

Spinal stenozu təsdiqləmək üçün həkim müxtəlif üsullardan istifadə edir:

Müayinə: Klinik əlamətləri qiymətləndirmək.
MRT (maqnit-rezonans tomoqrafiya): Yumşaq toxumaları və sinir sıxılmasını göstərir.
KT (kompüter tomoqrafiyası): Sümük strukturlarını ətraflı qiymətləndirir.
Rentgen: Onurğanın quruluşunda anomaliyaları müəyyənləşdirir.

Müalicə:

1. Dərman müalicəsi:

Ağrıkəsicilər (parasetamol, ibuprofen).
İltihabəleyhinə preparatlar.
Əzələ spazmlarını aradan qaldıran dərmanlar.

2. Fizioterapiya və reabilitasiya:

Onurğa ətrafındakı əzələləri gücləndirmək üçün xüsusi məşqlər.
Masaj və ya manual terapiya.
Elektroterapiya və ya hidroterapiya.

3. Minimal invaziv prosedurlar:

Epidural steroid inyeksiyaları – Ağrını azaltmaq və iltihabı aradan qaldırmaq üçün.

4. Cərrahi müalicə (ağır hallarda):

Laminektomiya: Kanalın genişləndirilməsi üçün sümük və ya toxumaların çıxarılması.
Diskektomiya: Zədələnmiş diskin çıxarılması.
Onurğanın stabilləşdirilməsi: Hərəkətliliyi bərpa etmək üçün implant və ya metal qurğuların yerləşdirilməsi.