Hamiləlik zamanı bel ağrılarının əsas səbəbləri bədəndə baş verən fizioloji və hormonal dəyişikliklərlə bağlıdır. Bu dəyişikliklər aşağıdakılardır:

1. Hormonal Dəyişikliklər

Hamiləlik zamanı relaksin hormonu ifraz olunur. Bu hormon çanaq və bel nahiyəsindəki bağları və oynaqları yumşaldaraq doğuşa hazırlayır. Lakin bu yumşalma onurğa sütununun sabitliyini azaldır və bel ağrılarına səbəb olur.

2. Çəki Artımı

Körpə böyüdükcə bədənin ümumi çəkisi artır. Artan çəki onurğaya daha çox yük salır və bu da bel əzələlərinə əlavə təzyiq göstərir. Xüsusilə bel və çanaq nahiyəsi daha çox yükləndiyi üçün ağrılar meydana çıxır.

3. Ağırlıq Mərkəzinin Dəyişməsi

Qarın böyüdükcə bədənin ağırlıq mərkəzi irəliyə doğru dəyişir. Bu vəziyyəti kompensasiya etmək üçün bel irəliyə doğru əyilir (hiperlordoz), bu da əzələ gərginliyini artırır və ağrıya səbəb olur.

4. Duruş Pozğunluğu

Hamiləlik zamanı ağırlığın bərabər paylanmaması duruşun pozulmasına gətirib çıxarır. Yanlış duruş bel nahiyəsində gərginlik yaradır və ağrıya səbəb olur.

5. Əzələ Yorğunluğu və Gərginliyi

Hamilə qadınlar gün ərzində uzun müddət ayaq üstə qaldıqda və ya oturduqda, bel və çanaq əzələləri daha çox gərginləşir. Bu, xüsusilə axşam saatlarında ağrıları artırır.

6. Stress və Gərginlik

Hamiləlik zamanı emosional stress də əzələlərin gərginliyini artıraraq bel ağrılarını şiddətləndirə bilər.

7. Siyatik Sinir Sıxılması (İsiatik Ağrı)

Bəzi hamilə qadınlarda böyüyən uşaqlıq siyatik sinirə təzyiq göstərə bilər. Bu, beldən aşağıya, ayaqlara yayılan ağrılarla müşayiət oluna bilər.

Ağrıları Azaltmaq üçün Tövsiyələr

✅ Düzgün duruş saxlayın – Oturarkən və gəzərkən kürəyinizi düz saxlayın.
✅ Yüngül idman hərəkətləri edin – Hamiləlik üçün uyğun yoga, üzgüçülük və gəzinti bel əzələlərini gücləndirir.
✅ Yan yatın və ayaqlarınızın arasına yastıq qoyun – Bu, onurğaya düşən təzyiqi azaldır.
✅ Rahat ayaqqabılar seçin – Hündür dabanlı ayaqqabılardan qaçın.
✅ İsti kompres və yüngül masaj edin – Ağrıları azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
✅ Dəstəkləyici qurşaq taxın – Hamiləlik üçün xüsusi kəmərlər beli rahatlandıra bilər.

Əgər ağrılar çox şiddətlidirsə, ayaqlarda keyləşmə və ya zəiflik hiss edirsinizsə, həkimə müraciət etmək vacibdir.

Hamiləlikdə Bel Ağrıları: Səbəblər, Müalicə və Qarşısının Alınması

Hamiləlik zamanı bel ağrıları çox yayılmış bir problemdir və hamilə qadınların təxminən 50-70%-i bu narahatlığı yaşayır. Bu ağrılar əsasən ikinci və üçüncü trimestrdə başlayır və bəzi qadınlarda doğuşdan sonra da davam edə bilər. Hamiləlik zamanı bədənin keçirdiyi dəyişikliklər bel və onurğaya daha çox yük saldığı üçün ağrıların yaranması qaçılmaz olur.

Bel Ağrılarının Əsas Səbəbləri

Hamiləlikdə bel ağrılarının yaranmasının bir neçə əsas səbəbi var:

1. Hormonal Dəyişikliklər

Hamiləlik zamanı relaksin adlı hormon ifraz olunur. Bu hormon çanaq sümükləri və onurğa bağlarını yumşaldaraq doğuşa hazırlıq prosesini təmin edir. Lakin bu yumşalma onurğa və çanaq bölgəsinin sabitliyini azaltdığı üçün bel nahiyəsinə düşən yük artır və ağrılar yarana bilər.

2. Ağırlıq Mərkəzinin Dəyişməsi

Hamiləlik irəlilədikcə qarın böyüyür və bədənin ağırlıq mərkəzi önə doğru dəyişir. Bədən bu dəyişikliyə uyğunlaşmaq üçün belin əyriliyini artırır (hiperlordoz), bu da əzələ yorğunluğuna və bel ağrılarına səbəb olur.

3. Çəkinin Artması

Hamiləlik dövründə qadınların çəkisi artır, bu da onurğaya və bel əzələlərinə əlavə təzyiq göstərir. Bel və onurğaya düşən yük artdıqca, ağrılar daha da güclənə bilər.

4. Əzələ Gərginliyi və Yorğunluq

Uzun müddət ayaq üstə qalmaq və ya eyni vəziyyətdə oturmaq bel əzələlərinin gərginləşməsinə və yorulmasına səbəb olur. Xüsusilə yanlış duruş bel ağrılarını daha da artırır.

5. Duruş Pozğunluğu və Yanlış Hərəkətlər

Hamiləlik zamanı qadınlar bədənlərindəki dəyişikliklərə görə fərqli şəkildə hərəkət etməyə başlayırlar. Məsələn, belin həddindən artıq arxaya əyilməsi və ya ayaqları açıq vəziyyətdə gəzmək bel ağrılarını artıran faktorlardır.

6. Siyatik Sinir Sıxılması (İsiatik Ağrı)

Böyüyən uşaqlıq və körpənin çəkisi siyatik sinirə təzyiq göstərə bilər. Bu, beldən aşağı ayaqlara yayılan kəskin ağrılara səbəb ola bilər. Bəzi qadınlarda bu ağrı ayaqlarda keyləşmə və yanma hissi ilə müşayiət olunur.

7. Stress və Emosional Gərginlik

Hamiləlik dövründə stress və emosional gərginlik əzələlərin gərginliyini artıra bilər ki, bu da bel ağrılarının şiddətlənməsinə səbəb olur.

Bel Ağrılarını Azaltmaq və Qarşısını Almaq Üçün Tövsiyələr

1. Düzgün Duruş Saxlayın

• Oturarkən və ayaq üstə dayanarkən kürəyinizi düz tutmağa çalışın.
• Çiyinlərinizi arxaya çəkin və qarın nahiyənizi çox irəli verməyin.
• Çəkini iki ayaq arasında bərabər bölüşdürməyə çalışın.

2. Fiziki Aktivlik və İdman

• Hamiləlik üçün uyğun yüngül idman hərəkətləri, yoga, pilates, üzgüçülük və gəzinti bel əzələlərini gücləndirir.
• Uzun müddət eyni vəziyyətdə oturmamaq və vaxtaşırı yüngül hərəkətlər etmək bel ağrılarını azalda bilər.
• Onurğanı gücləndirən və elastikliyi artıran məşqlər etməyə diqqət edin.

3. Rahat Ayaqqabı və Geyim Seçimi

• Hündür dabanlı ayaqqabılardan uzaq durun, çünki onlar ağırlıq mərkəzini daha da irəli çəkərək belə düşən təzyiqi artırır.
• Ortopedik ayaqqabılar və dəstəkləyici ayaqqabı altlıqları istifadə etmək bel ağrılarını azalda bilər.
• Çox dar və sıx geyimlərdən çəkinin, çünki qan dövranını və hərəkət azadlığını məhdudlaşdıra bilər.

4. Yan Üstə Yatma Vərdişi

• Hamiləlikdə bel ağrılarını azaltmaq üçün sol yan üstə yatmaq tövsiyə olunur.
• Ayaqlarınızın arasına kiçik yastıq qoymaq onurğaya düşən təzyiqi azaldaraq bel ağrısını yüngülləşdirə bilər.

5. İsti və Soyuq Kompreslər

• Belinizə isti kompres və ya isti su torbası qoymaq əzələlərin rahatlamasına kömək edə bilər.
• Bəzi hallarda soyuq kompreslər də iltihabı və ağrını azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.

6. Masaj və Fizioterapiya

• Yüngül masajlar qan dövranını yaxşılaşdıraraq əzələlərin rahatlanmasına kömək edə bilər.
• Peşəkar fizioterapevt tərəfindən tətbiq olunan manual terapiya və masajlar bel ağrılarını azalda bilər.

7. Dəstəkləyici Qurşaqlardan İstifadə

• Hamiləlik üçün xüsusi hazırlanmış dəstəkləyici qurşaq və ya kəmərlər beli dəstəkləyərək ağrını azalda bilər.

Nə Zaman Həkimə Müraciət Etməli?

Əgər bel ağrısı adi və yüngül səviyyədədirsə, yuxarıdakı üsullarla onu azaltmaq mümkündür. Ancaq aşağıdakı hallarda mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır:

⚠ Çox şiddətli və davamlı bel ağrıları varsa və adi üsullarla azalmırsa.
⚠ Ayaqlarda keyləşmə, uyuşma və ya zəiflik hiss edirsinizsə.
⚠ Bel ağrısı qarnın alt hissəsində ağrılar və ya sancılarla birlikdədirsə.
⚠ Qanaxma və ya digər anormal hamiləlik simptomları müşahidə olunursa.
⚠ İdrar edərkən çətinlik və ya sidik kisəsi problemləri yaranıbsa.

Bu əlamətlər ciddi problemlərin xəbərçisi ola bilər və vaxtında həkim müdaxiləsi tələb edə bilər.

Nəticə

Hamiləlikdə bel ağrıları çox rast gəlinən bir haldır və əksər hallarda hormonal dəyişikliklər, çəki artımı və duruş dəyişikliyi ilə bağlıdır. Düzgün duruş, fiziki aktivlik, rahat geyim seçimi və yüngül idman hərəkətləri bel ağrılarını azaltmaq üçün effektiv üsullardır. Şiddətli və uzunmüddətli ağrılar zamanı isə mütləq həkimə müraciət edilməlidir.