Bel ağrısı, müxtəlif səbəblərdən inkişaf edə bilər və bunlar arasında əzələ, bağlar, sinirlər və ya onurğa strukturlarında olan problemlər əsas rol oynayır. Bel ağrısının inkişaf mexanizmini anlamaq üçün səbəbləri nəzərdən keçirmək faydalıdır:

1. Əzələ və Bağlarla Əlaqədar Səbəblər

• Gərginlik və zədələr: Ağır əşyaların düzgün qaldırılmaması, qəfil hərəkətlər və ya uzun müddət yanlış pozada oturmaq əzələ və bağların zədələnməsinə səbəb ola bilər.
• Zəif əzələ tonusu: Bel və qarın əzələlərinin zəifliyi onurğaya dəstəyin azalmasına gətirib çıxarır və bu da bel ağrısına səbəb ola bilər.

2. Onurğa Strukturları ilə Bağlı Problemlər

• Disk yırtığı: Onurğalar arasındakı disklərin xarici təbəqəsinin zədələnməsi nəticəsində daxili material sinir köklərinə təzyiq edə bilər.
• Osteoartrit: Onurğadakı oynaqların degenerasiyası və qığırdaqların aşınması ağrıya səbəb ola bilər.
• Onurğa kanalı daralması (stenoz): Sinirlərin keçdiyi kanal daraldıqda, sinirlər sıxışır və ağrı yaranır.

3. Sinir Problemləri

• Radikulopatiya: Sinir kökünün sıxılması və ya qıcıqlanması nəticəsində beldə və ayaqlarda ağrı, uyuşma və zəiflik yarana bilər.
• İskias: Oturaq sinirinin sıxılması nəticəsində beldən ayağa qədər yayılan ağrı meydana çıxır.

4. Duruş və Hərəkət Nöqsanları

• Uzun müddət oturaq həyat tərzi və ya düzgün olmayan duruş bel əzələlərinə və bağlarına əlavə gərginlik yarada bilər.
• Düzgün olmayan hərəkət texnikaları, xüsusilə ağır fiziki işlə məşğul olanlarda bel ağrısını artırır.

5. Digər Səbəblər

• Osteoporoz: Sümüklərin zəifləməsi nəticəsində onurğada çatlaqlar yaranır.
• İltihabi xəstəliklər: Revmatoid artrit və ya ankilozan spondilit kimi xəstəliklər bel ağrısına səbəb ola bilər.
• Psixoloji faktorlar: Stress, depressiya və ya narahatlıq əzələ gərginliyini artıraraq bel ağrısını şiddətləndirə bilər.

Bel ağrısının inkişaf səbəbi çox vaxt multifaktorialdır, yəni bir neçə amilin birgə təsiri nəticəsində yaranır. Müalicə üçün səbəbin düzgün müəyyənləşdirilməsi vacibdir. Əgər bel ağrınız uzun müddət davam edirsə və ya gündəlik fəaliyyətlərinizə mane olursa, həkimə müraciət etməyiniz tövsiyə olunur.

Bel ağrısı üçün evdə nə edə bilərik ?

Bel ağrısını azaltmaq və rahatlamaq üçün evdə müxtəlif tədbirlər görə bilərsiniz. Aşağıda ev şəraitində tətbiq edilə bilən bəzi effektiv üsullar təqdim olunur:

1. İstirahət və Düzgün Duruş

• Qısa müddətli istirahət: Ağrını artıran fəaliyyətlərdən uzaq durmaq və belinizi rahatlatmaq faydalıdır. Lakin uzun müddət hərəkətsiz qalmaq əzələlərin zəifləməsinə səbəb ola bilər, buna görə mülayim hərəkətlərə davam edin.
• Düzgün duruş: Oturarkən və ya uzanarkən belin təbii əyriliyini dəstəkləyən bir vəziyyətdə olun. Oturarkən belinizin arxasına yastıq yerləşdirmək kömək edə bilər.

2. İsti və Soyuq Kompresslər

• Soyuq kompress (ilk 48 saat): Ağrının ilk mərhələlərində şişkinliyi azaltmaq üçün soyuq paketlər tətbiq edə bilərsiniz. Bunu 20 dəqiqədən çox etməmək tövsiyə olunur.
• İsti kompress: Əzələ spazmını və gərginliyi azaltmaq üçün isti su torbası və ya termal yastıq istifadə edin. Əgər iltihab varsa, istidən çəkinmək lazımdır.

3. Yüngül Gərilmə Hərəkətləri

• Uzanma və gərilmələr: Yumşaq gərilmə hərəkətləri əzələlərin elastikliyini artıraraq ağrını azalda bilər. Məsələn:
  • Uşaq pozası: Dizlərinizin üzərinə oturun və qollarınızı irəli uzadaraq bədəninizi yuxarıya doğru gərginləşdirin.
  • Pelvis tilt hərəkəti: Belin alt hissəsini döşəməyə doğru yumşaq bir şəkildə basaraq əzələləri rahatladın.
• Yoga: “Kobra” və “pişik-inək” kimi yoga hərəkətləri bel üçün rahatladıcı ola bilər.

4. Ağrıkəsici Məhsullar

• Məhlullar və kremlər: Mentol, kamfora və ya kapsaisin tərkibli kremlər ağrını azaltmağa kömək edə bilər.
• Ağrıkəsici dərmanlar: Həkimlə məsləhətləşdikdən sonra ibuprofen və ya parasetamol kimi dərmanlar istifadə edə bilərsiniz.

5. Hərəkətlilik və Fəaliyyət

• Mülayim hərəkətlər: Tam hərəkətsizlikdən qaçın. Qısa gəzintilər və yüngül fiziki fəaliyyət qan dövranını yaxşılaşdırır və bərpa prosesini sürətləndirir.
• Gərilməyi önləyən gündəlik vərdişlər: Ağır əşyaları qaldırarkən dizlərdən əyilərək, bel əvəzinə ayaq əzələlərinizi istifadə edin.

6. Yataq və Yuxu Dəstəyi

• Ortopedik döşək: Çox yumşaq və ya çox sərt döşəklərdən çəkinin. Orta sərtlikdə döşək istifadə etmək belin dəstəyini artırır.
• Düzgün yuxu pozası: Arxası üstə yatarkən dizlərinizin altına yastıq yerləşdirmək və ya yan yatarkən dizlər arasında yastıq qoymaq ağrını azaltmağa kömək edə bilər.

7. Psixoloji Rahatlama

• Stressin idarə edilməsi: Meditasiya və ya nəfəs alma texnikaları ilə stressi azaltmaq mümkündür, çünki stress əzələlərin gərginliyini artıraraq ağrını gücləndirə bilər.

8. Əlavə Tövsiyələr

• Hidrasiya: Əzələ elastikliyini artırmaq və toxuma sağlamlığını qorumaq üçün kifayət qədər su için.
• Antiinflamatuar qidalar: Omega-3 yağ turşuları, zərdəçal, zəncəfil və antioksidantlarla zəngin qidalar iltihabı azalda bilər.

Həkimə Nə Zaman Müraciət Etmək Lazımdır?

Evdə tədbirlər nəticə vermirsə və ya aşağıdakı hallar varsa, mütləq həkimə müraciət edin:

• Ağrı ayağa və ya qola yayıldıqda.
• Ağrı ilə yanaşı uyuşma, zəiflik və ya hərəkət məhdudiyyəti yaranırsa.
• Bel ağrısı 2 həftədən uzun davam edirsə.

Bu tövsiyələrə əməl edərək ağrının azalmasına nail olmaq mümkündür. Müalicəni sürətləndirmək üçün həm də düzgün həyat tərzi dəyişikliklərini nəzərə alın!