Uşaqların hansı yaşda hansı idman növü ilə məşğul olmasının seçilməsi həm onların fiziki və zehni inkişafı, həm də maraq və bacarıqlarına uyğun olmalıdır. Aşağıda yaş qruplarına görə tövsiyə edilən idman növləri göstərilib:

2-5 yaş

Bu yaşda uşaqların motor bacarıqlarını inkişaf etdirməyə yönəlmiş sadə və əyləncəli fəaliyyətlər daha uyğun olur:

• Qaçış və atlama oyunları
• Üzgüçülük (əsas texnikalar)
• Velosiped sürmə (təlim təkərləri ilə)
• Ritmik gimnastika (sadə hərəkətlər)

Fokus: Koordinasiya və balansın inkişafı, əyləncə.

6-8 yaş

Bu yaşda uşaqlar daha strukturlu idman fəaliyyətlərinə başlaya bilərlər:

• Futbol
• Basketbol (uşaq səviyyəsində)
• Gimnastika
• Üzgüçülük (texnikanın təkmilləşdirilməsi)
• Cüdo və ya taekvondo (əsas bacarıqlar)

Fokus: Komanda işini öyrənmək, motor bacarıqlarını təkmilləşdirmək.

9-12 yaş

Uşaqların fiziki qabiliyyətləri bu yaşda daha da inkişaf edir və müəyyən idman növlərinə maraqları artmağa başlayır:

• Futbol, basketbol, voleybol (müsabiqə səviyyəsində məşqlər)
• Tennis
• Atletika
• Üzgüçülük (yarış səviyyəsi)
• Cüdo, taekvondo, karate

Fokus: Texniki bacarıqların inkişafı, komanda və fərdi performans.

13-16 yaş

Bu yaşda uşaqlar öz idman sahəsində ixtisaslaşmağa və daha ciddi məşqlər etməyə hazır olurlar:

• Komanda idmanları (futbol, basketbol, voleybol)
• Atletika və üzgüçülük (yarışlara hazırlıq)
• Gimnastika və rəqs
• Ağırlıq qaldırma (yüngül ağırlıqlarla)
• Döyüş idman növləri (cüdo, taekvondo, boks)

Fokus: Güc, dözümlülük və texniki bacarıqların təkmilləşdirilməsi.

Əsas tövsiyələr:

1. Uşağın maraqlarına hörmət edin: İdman növünü uşağın istəklərinə və maraqlarına uyğun seçin.
2. Zədələrə qarşı diqqətli olun: Uşaqların yaşına uyğun olmayan intensiv məşqlərdən uzaq olun.
3. Həkimlə məsləhətləşin: Uşağın sağlamlıq vəziyyətini nəzərə alın.
4. Əyləncə ön planda olmalıdır: Xüsusilə kiçik yaşlarda idmanın məqsədi əylənmək və sevincli bir təcrübə yaşamaqdır.

Bu tövsiyələr əsasında uşağınıza uyğun bir idman növü seçə bilərsiniz!

Hansı idmanlar Skolioz və ya Kifozu artıra bilər ?

Skolioz (onurğanın yan əyriliyi) və kifoz (onurğanın arxaya doğru həddindən artıq əyilməsi) kimi problemlər zamanı bəzi idman növləri onurğa sütununa əlavə stress gətirərək vəziyyəti daha da ağırlaşdıra bilər. Aşağıda bu problemləri artıra biləcək idman növləri və fiziki fəaliyyətlər təqdim olunub:

Skolioz və kifozu artıra biləcək idmanlar:

1. Ağır ağırlıqların qaldırılması:
   • Güc qaldırma, bədən tərbiyəsi (powerlifting) və ya həddindən artıq ağır yük qaldırma onurğaya yüksək təzyiq göstərə bilər.
   • Asimmetrik hərəkətlər (məsələn, bir tərəfi daha çox işlədir).
2. Güclü rotasiya tələb edən idmanlar:
   • Tennis, squash, qolf və oxşar idman növləri bədən tərəfləri arasında balanssızlıq yarada bilər.
   • Xüsusilə skoliozu olan şəxslər üçün risklidir.
3. Tullanma və sıçrayış hərəkətləri:
   • Basketbol, voleybol, gimnastika kimi tullanma tələb edən idmanlar onurğa sütununa ani təzyiq yarada bilər.
   • Kifoz zamanı tullanma hərəkətləri onurğadakı əyilməni artıra bilər.
4. Bükülmə və əyilmə hərəkətləri:
   • Yoqa və pilatesdə bəzi intensiv bükülmə hərəkətləri (məsələn, tam arxa bükülmələr və ya “böyrək formasında” əyilmələr) onurğanın təbii əyriliklərini pozaraq zədə riskini artıra bilər.
5. Kontakt idman növləri:
   • Güləş, futbol, döyüş idman növləri kimi yüksək fiziki təmas tələb edən idmanlar onurğaya travma riski gətirə bilər.

Onurğa əyriliklərini artıra biləcək zərərli vərdişlər:

• Uzun müddət asimmetrik pozada oturmaq və ya məşq etmək (məsələn, həmişə bir əli daha çox istifadə etmək).
• Asimmetrik çantaların daşıması və ya digər qeyri-bərabər yüklər.

Əvəzində tövsiyə olunan idman növləri:

Onurğa sağlamlığını qorumaq üçün aşağı təsirli, simmetrik və gücləndirici idman növləri daha uyğundur:

• Üzgüçülük: Su mühitində hərəkət onurğa üzərində stressi azaldır və əzələləri simmetrik şəkildə gücləndirir.
• Pilates (yüngül proqramlar): Onurğa dəstəyini artıran məşqlər (məsələn, “plank” və ya “superman”).
• Gəzinti və yüngül qaçış: Düzgün ayaqqabı ilə aparıldıqda çox faydalıdır.
• Fizioterapevtik məşqlər: Həkim və ya fizioterapevt tərəfindən təyin edilmiş xüsusi məşqlər.
• Velosiped sürmə (düzgün mövqe ilə).

Son Tövsiyə:

Hər hansı idman növünə başlamazdan əvvəl bir Ortoped həkimi və ya Fizioterapevt ilə məsləhətləşin. Onlar skolioz və ya kifoz dərəcəsinə görə fərdi uyğunluq təyin edə bilərlər. Onurğa problemi olan şəxslərin balanslaşdırılmış və onurğa dəstəyini artıran məşqlərə üstünlük verməsi vacibdir.