Kifoz nədir?
Kifoz yalnız kiçik uşaqlarda deyil, həm də yaşlılarda təhlükəli bir xəstəlikdir, skolyoz ümumiyyətlə əsl sağlamlıq probleminə səbəb olmasa da, kifozun özü daha az bilinsə də, həyati təhlükə yarada bilər.
Kifoz, onurğanın irəli əyildiyi bir vəziyyətdir. Əslində, onurğa artıq arxa nahiyədə irəli əyilmiş (kifotik) və bel nahiyəsində içi boş (lordotik) görünüşə malikdir. Kifoz arxanın irəli əyilməsi normadan yuxarı artdıqda (50-60 dərəcədən çox) və ya beldə konkavlik yaxşılaşdıqda (15 dərəcədən aşağı) və ya yox olduqda baş verir.
Kifoz nədir, anormal kifozun səbəbi nədir?
Onurğa sütununa arxadan baxdığımızda onun üst-üstə düzülmüş fəqərələrdən ibarət və baş və çanaq sümüklərinin ortasından keçən çıxıntılı düz sütun olduğunu görürük.
İnsan onurğasına yan tərəfdən baxdıqda belə bir düz xəttin olmadığını və fəqərələrin hər birində bir-birinə bucaq yaradaraq əmələ gələn bəzi fizioloji əyriliklərin olduğunu görürük. Məsələn, döş qəfəsimizdə və arxa nahiyəmizdə kifoz , sonra bel nahiyəmizdə boşluq var.
İnsanların sinə və kürəyindəki kifozlar fərdlər arasında geniş şəkildə dəyişir. Başqa sözlə, ətrafınızda müşahidə etdiyiniz kimi, bəzi insanlar daha əyilmiş, bəziləri isə daha dik dayanırlar. Bu donqarın fizioloji olaraq qəbul edilmiş ölçü həddinə malikdir.
Rahat bir dayanıqlı vəziyyətdə çəkilmiş yan rentgenoqrafiyada edilən bucaq ölçülməsində bu hədd 20 dərəcə ilə 55 dərəcə arasında dəyişir. Yəni 20 dərəcə kifozu olan adamın, 55 dərəcə kifozu olan adamın kifozları normal həddə hesab olunur. Buna görə də, bir ailənin hər hansı bir üzvü üçün başqa bir fərddən daha çox və ya daha az donqar olması tamamilə normaldır.
Şiddətindən asılı olaraq, kifozun simptomlarını aşağıdakı kimi göstərə bilər:
- Arxa və ya çiyində ağrı və sərtlik
- Ayaqlarda daimi uyuşma və zəiflik
- Həddindən artıq gərginlik
- Zəif duruş
- Nəfəs darlığı və ya nəfəs almaqda çətinlik
Kifoz Müalicəsi
Mütəxəssislər xüsusilə uşaq və yeniyetmələrdə kifozu qiymətləndirir və bu dərəcələrə əsasən müalicə qərarları verirlər. Xəstəlik irəlilədikcə və müəyyən bir səviyyəni aşdıqda, tibbi müdaxilə tələb olunur. Ümumi müalicə sxemi olaraq, böyüyən uşaqlarda 60 dərəcəyə qədər arxa bölgəyə müdaxilə tələb oluna bilməz.
60 dərəcədən yuxarı əyriliklər, xüsusilə də uşağın ciddi böyümə dövrü (gənc yaş) varsa, irəliləmənin qarşısını almaq üçün korsetlə müalicə edilə bilər. Korsetin əsas məqsədi; Skoliozdan fərqli olaraq irəliləmənin qarşısını alsa və ya yavaşlatsa da, uyğun gips və ya korsetdən istifadə etməklə xüsusilə kiçik uşaqlarda əyriliyin müəyyən qədər korreksiyasını da təmin edir.
Korsetdən istifadə etməsinə baxmayaraq irəliləyən və hərarəti 60 dərəcəni keçən uşaqlara tövsiyə edilən müalicə əməliyyatdır. Mütəxəssisin cərrahi tövsiyəsi xəstə tərəfindən ciddi qəbul edilməlidir, çünki kritik dərəcələrə çatan kifoz (90-100 dərəcə) xəstənin həyatı üçün təhlükə yarada biləcək ciddi ağciyər problemlərinə səbəb ola bilər.
Yetkinlərdə cərrahi müdaxilənin tövsiyə edilmə dərəcəsi həkimdən həkimə dəyişə bilər. Ancaq xəstə öz vəziyyətindən narazıdırsa (adətən sərhəddə kifoz) və ya çox inkişaf etmiş kifoz varsa, problemi düzəltməyin yeganə yolu cərrahi müalicədir.
Böyüyən uşaqlar üçün müəyyən edilmiş həddi aşdıqda cərrahi müalicə şiddətlə tövsiyə olunur və isteğe bağlı olaraq böyüməsini tamamlamış, lakin nisbətən böyük kifozlu xəstələr üçün tövsiyə olunur. Yəni əgər xəstə ciddi estetik narahatlıq hiss etmirsə, mütəxəssislər qocalma ilə ağrının da meydana çıxa biləcəyini bildirərək cərrahi müdaxilə qərarını xəstənin öhdəsinə buraxa bilərlər.
