Diz artrozu, həmçinin diz kirəclənməsi olaraqda bilinir, diz oynağı qığırdağının iltihabı və ya aşınmasıdır, sümüklərin bir-birinə sürtülməsinə səbəb olur, nəticədə zədə, sərtlik və ya şişkinlik yaranır. Zədələnmiş qığırdaq səthi kobud olur və sümüklərin bir-birinə sürtülməsinə səbəb olur. Bu, dizdə məhdud hərəkət aralığına səbəb olur.

Diz qığırdaqları budun arxa hissəsini (femur), baldır sümüyünü (tibia) və diz qapağını (patella) əhatə edir. Qığırdağın aşındığı yer yox olduqda, sümüklər arasındakı boşluq daralır. İnkişaf etmiş diz artrozunda sümük sümüyə sürtülür.

Diz artritinin 2 növü var:

Osteoartrit (degenerativ) kimi oynaq xəstəliklərinin görüldüyü artroz növü, qığırdağın aşınması nəticəsində yaranan və irəliləyə bilən bir xəstəlikdir. Kobudlaşan oynaq sahəsində ağrı meydana gəlir. Post-travmatik artroz qığırdaq və sümük zədələnməsi nəticəsində yarana bilər.

İltihabi artrit olaraq da bilinən revmatoid artrit eyni vaxtda bir neçə oynaqda baş verə bilər. Ağrı, hərəkətsizlik səbəbindən vaxtaşırı güclənə və pisləşə bilər. Bu vəziyyət şişlik, qızartı və istilik kimi görünür.

Diz kirəclənməsinə səbəb nədir?

Genetik meyl, idman zədəsi, artıq çəki, oynaqların həddindən artıq istifadəsi kimi vəziyyətlər diz artrozuna səbəb olur. Nəticədə qığırdaq köhnəlməyə və zədələnməyə başlayır. Sümüklər zədələndikdə iltihab meydana gəlir. Diz artrozuna aşağıdakı amillər səbəb ola bilər:

• Sümüklərin və oynaqların anadangəlmə əyriliyi
• Diz üzərində təzyiq göstərən təkrarlanan fiziki hərəkətlər
• Diz zədələri
• Genetik meyl
• Artıq çəki
• Yaş

Diz artrozunun əlamətləri hansılardır?

Diz artrzounun simptomları yavaş-yavaş inkişaf edə və zamanla pisləşə bilər. Diz artrozu olan insanlar, pilləkənlərlə qalxıb-enmək, çox uzun müddət ayaq üstə dayana bilməmək və ya uzun məsafələrə yerimək kimi dizlərini yükləyən fəaliyyətlərdə çətinlik çəkirlər. Diz artrozunun simptomları aşağıdakı kimi sıralana bilər:

• Çatlama səsləri
• Gəzməkdə çətinlik
• Havadan asılı olaraq dəyişən oynaq ağrısı
• Oynaq bölgəsində sərtlik
• Yavaş-yavaş irəliləyən diz oynağı ağrısı
• Ağrının qəfil başlanğıcı
• Dəridə qızartı
• Şişkinlik
• Diziniz hərəkət etməyə çalışarkən kilidlənir

Diz kirəclənməsi üçün nə yaxşıdır?

Diz qapağının kirəclənməsi həyat keyfiyyətinə təsir edir və insanın ağrı yaşamasına səbəb olur. Tətbiq edə biləcəyiniz və gündəlik həyatınıza uyğunlaşdıra biləcəyiniz bəzi üsullar diz artrozu üçün yaxşıdır. Diz artrozu üçün yaxşı ola biləcək üsullar bunlardır:

• Sağlam çəki əldə edin və qoruyun
• Aşağı intensivlikli məşqləri seçin
• Ayaqqabılara içlik əlavə edin
• Diz qapağınıza istilik və ya buz tətbiq edin
• Dizlik, elastik sarğı və ya şin istifadə edin
• Fizioterapiya məşqləri edin